مرتعداری و آبخیزداری

راهنمای جامع آزمون کارشناسی ارشد و دکتری

رشته مرتعداری و آبخیزداری

 

نگاهی به تعداد داوطلبان آزمون مقاطع عالی و تکمیلی نشان می دهد که در سال های اخیر تقاضا برای ادامه تحصیل در این مقاطع به طور چشمگیری افزایش یافته است. مشکل اصلی داوطلبان عدم آشنایی با دروس و رشته ها در گروه‌های مختلف آموزشی است. در این بین داوطلبان گروه کشاورزی و منابع طبیعی بیش از سایر گروه‌ها با عدم شناخت کافی و داشتن علاقه کافی وارد این فیلد می‌شوند. طبق آمار وزارت کار، بیش‌ترین درصد دانش‌آموختگان بیکار مربوط به این گروه می‌باشند، در حالی‌که این بخش دارای بالاترین پتانسیل ایجاد خوداشتغالی است. لذا پیش‌آگاهی داوطلبان نسبت به وضعیت اشتغال و بازار کار در آینده و از همه مهمترآشنایی کافی از   محیط کاری  می تواندبه انتخاب رشته در مقاطع عالی کمک شایانی نماید.

در این راستا موسسه سنجش تکمیلی امیر کبیر با داشتن بیش از دهها سال سابقه مفیددر زمینه امور آموزشی ، انتخاب رشته، برنامه ریزی و مشاوره  برآن آمده است تا مجموعه ای این چنین را با کمک متخصصین و دانش آموختگان این امر برای هر رشته تدوین نماید تا داوطلبان پیش از هر گونه حرکتی در زمینه ادامه تحصیل در مقاطع تکمیلی، اطلاعات کافی را در مورد رشته مورد علاقه خود کسب نمایند.

مجموعه حاضر جهت  تحت عنوان راهنمای جامع آزمون کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی رشته مهندسی منابع طبیعی- مرتع و آبخیزداری  می باشد ، امید است جوابگوی  علاقمندان به این رشته واقع گردد.

 

 

 راهنمای جامع رشته مهندسی منابع طبیعی – مرتع و آبخیزداری

رشته مهندسی مرتع و آبخیزداری

مقطع کارشناسی

رشته مرتع و آبخیزداری در مقطع کارشناسی (لیسانس) گرایش ها بصورت مجزا نیستند

 

مقطع کارشناسی ارشد

در مقطع کارشناسی ارشد، این رشته دارای 2 گرایش اصلی ، 3 رشته شناور مرتبط و زیرگرایش های مختلف می‌باشد. این گرایش ها عبارتند از:

1- رشته مهندسی منابع آبخیزداری، گرایش آب و هیدرولوژی

2-رشته مهندسی منابع طبیعی- آبخیزداری، گرایش فرسایش و رسوب

3- رشته مهندسی منابع طبیعی - مرتعداری

4- رشته مهندسی منابع طبیعی- بیابان زدایی

5- رشته مهندسی منابع طبیعی- مدیریت مناطق بیابانی

6-رشته مهندسی کشاورزی- هواشناسی

 

 

بازار کار در این رشته شامل موارد زیر است؛

1- شرکت های مهندسین مشاور

2- وزارت جهاد کشاورزی و سازمان جنگل‌ها و مراتع بصورت پیمانکار یا کارشناس بخش

3- مرکز تحقیقات سازمان جنگلها و وزارت جهاد کشاورزی

4- مرکز تحقیقات بین المللی همزیستی با کویر و بیابان

 

با توجه به اینکه دورة کارشناسی ارشد معمولاً شامل 24 واحد درسی، 2 واحد سمینار و 6 واحد پایان‌نامه می‌باشد، لازم است در گرایشی که انتخاب می‌کنید دقت لازم را نسبت به میزان علاقة خود داشته باشید. اغلب دانشجویانی که پایة تئوری خوبی ندارند در ارائه یک پایان نامة خوب دچار مشکل می‌شوند. از اینرو توجه داشته باشید که انتخاب گرایش‌‌ها بر اساس علاقه و توانایی‌‌هایتان باشد.

 

نکته: در سالهای اخیر پذیرش دانشجو به صورت پژوهش محور (ارائه پروژه پایان دوره) و آموزش محور (گذراندن واحد درسی به جای ارائه پروژه پایان دوره) صورت می پذیرد.

 

دانشگاه‌‌های تهران، تربیت مدرس، صنعتی اصفهان- تبریز، شیراز،  فردوسی مشهد، بوعلی سینا همدان، شهید چمران اهواز، سیستان و بلوچستان، ارومیه، کاشان، گیلان، مازندران ، یزد، گرگان  و … برای مقاطع کارشناسی ارشد پذیرش دارند.

ظرفیت پذیرش در دانشگاه‌‌های دولتی حدود 159 نفر و در دانشگاه آزاد حدود 135 نفر می‌باشد.

 

نکته: ادامه تحصیل در مقطع دکتری در کدام دانشگاه ها انجام می شود.

به طور کلی دانشگاه‌‌های تهران با توجه به وجود امکانات نسبتاً خوب برای ادامة تحصیل در دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری پیشنهاد می‌شوند و در شهرستان‌‌ها نیز دانشگاه‌‌های صنعتی اصفهان‎، تربیت مدرس نور در اولویت هستند.

 

آزمون کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی- آبخیزداری و مرتعداری

 

آزمون دانشگاه سراسری:

در آزمون کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی- آبخیزداری دانشگاه‌های سراسری مواد امتحانی با توجه به ضرایب آنها مطرح می گردد.

		ضریب دروس در گرایش
ردیف	عنوان دروس
		آبخیزداری	مرتعداری
1	زبان عمومی و تخصصی	2	2
2	حفاظت خاک و آبخیزداری	3	2
3	هیدرولوژی	2	0
4	جامعه شناسی روستایی	2	0
5	مرتعداری	2	3
6	ژئومورفولوژی و زمین شناسی	3	0
7	آنالیز و ارزیابی مراتع	0	3
8	اصلاح و توسعه مراتع	0	2
9	شناسایی گیاهان مرتعی	0	2

نکته 1 : زمان در نظر گرفته شده برای 180 سوال کنکور سراسری 150دقیقه می باشد.(زمان هر تست 84/0 ثانیه)

نکته 2 : زمان در نظر گرفته شد برای180 سوال کنکور آزاد150  دقیقه می باشد. (زمان هر تست 84/0 ثانیه)

 

آزمون دانشگاه آزاد:

در آزمون کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی- مرتعداری و آبخیزداری دانشگاه های آزاد، مواد امتحانی با توجه به ضرایب آنها مطرح می گردد

کد رشته امتحانی 5200	رشته امتحانی	مواد امتحانی و ضرایب به ترتیب دروس در هر گرایش (از راست به چپ)
	مجموعه 2 کشاورزی	1-زبان تخصصی 2- آمار و احتمال 3- هیدرولوژی 4- ژئومورفولوژی 1و 2 5- حفاظت خاک(آبی و بادی) 6- خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک
50519	مهندسی منابع طبیعی – آبخیزداری	2		1	4	4		4		4
50521	مجموعه 2 کشاورزی		1-زبان تخصصی 2- آمار و احتمال 3- اصلاح و توسعه و شناسایی گیاهان مرتعی  4- مرتعداری و ارزیابی مرتع
	مهندسی منابع طبیعی – مرتعداری		2				1		4		4

 

 نحوه طراحی سوالات آزمون

1- به منظور آشنائی داوطلبان با نحوه طراحی و تدوین سوالات در آزمون کارشناسی ارشد، ذکر نکات اشاره شده توسط مسئولین ذی ربط سازمان سنجش بر رسیدن به نگرشی ابتدائی بی فایده نخواهد بود.

 

نحوه انتخاب سوال از سوی کمیته تخصصی چگونه است؟

از هر استاد حداکثر 15 سوال دریافت می شود؛ هر سوال با گزینه های آن ، روی یک برگ و پاسخ ها در پشت آن ثبت شده است. برای پنهان ماندن نام طراح سوال، سربرگ های این اوراق را جدا کرده و پس از خواندن سوال ها بر اساس نظر کمیته تخصصی، انتخاب صورت می گیرد. به منظور تصمیم گیری کارشناسی تر، سوالات سال قبل همراه با تحلیل گروه روان سنجی، حاوی میزان دشواری، روایی و ... در اختیار این کمیته قرار می گیرد تا نواقص سال قبل مرتفع شود؛ پس از نهایی شدن سوالات، یک روانسجی هم از سوی دفتر آزمون سازی صورت می گیرد تا روال سوالات بررسی و تنظیم شود؛ به طوری که اگر داوطلبی به طور تصادفی یا متناوب گزینه ای را انتخاب کند، از لحاظ علمی احتمال قبولی آن فرد صفر شود.

 

آیا این مطلب درست است که طراحان براساس جزوات و کتب تألیفی خود سوال طرح می کنند و با مشخص شدن اساتید طراح، می توان صرفاً به خواندن جزوات آنها برای پاسخگویی به سوالات اکتفا کرد؟

طراحی سوالات آزمون ارشد براساس منابع خاصی نیست؛ بلکه بر اساس سر فصل های ارائه شده از طرف وزارت علوم که هم در سایت سازمان سنجش موجود است، صورت می گیرد؛ زیرا در رشته های مختلف منابع متعددی تدریس می شود؛ تا جایی که در برخی از رشته ها حتی نمی توان دو دانشگاه را پیدا کرد که یک منبع تدریس کنند؛ از طرفی، برای آنکه به طور مشخص برای کتاب خاصی تبلیغ نشود، از معرفی منابع پرهیز می شود. در آزمون سراسری، به دلیل اینکه کتاب ها از سوی وزارت آموزش و پرورش تهیه می شوند، ذکر منابع بلامانع است؛ لذا ملاک اصلی تهیه سوالات سرفصل ها هستند و توافق نظری حاصل می شود مبنی بر اینکه کلیه مطالب دانشگاه های سراسر کشور پوشش داده شود؛ البته طبیعی است که انتخاب اساتید سوال براساس دیدی باشد که آنها از کتاب خود دارند  و این مطلب در دروس حفظی و یا رشته های محدود شاید پر رنگتر به نظر برسد؛ اما اصل بر این نیست.

علاوه بر این، اساتید طراح سوال مشخص نیستند و از کلیه طراحان تعهد نامه ای گرفته می شود که اگر به نحوی در جایی اظهار کنند که در آن سال طراح سوال هستند، به طور قانونی با آنها برخورد خواهد شد؛ حتی اگر این اطلاع رسانی در معرفی اساتید طراح از طرف گروه در دانشگاهی صورت گیرد و سازمان سنجش از آن مطلع شود، با کل گروه برخورد خواهد شد. بنابراین، تدابیر لازم برای محرمانه ماندن سوالات اندیشیده شده است.

 

آیا در طراحی سوال از اساتید دانشگاههای غیر دولتی هم استفاده می شود؟

خیر، طراحان، صرفاً از میان اساتید برجسته دانشگاههای دولتی سراسر کشور انتخاب می شوند؛ البته ممکن است که این اساتید در دانشگاههای غیر دولتی هم تدریس کنند؛ اما ملاک ، تدریس آنها در دانشگاههای دولتی است. علت هم این است که اساتید دانشگاه های دولتی، تعداد مورد نظر ما را تأمین می کنند؛ لذا نیازی نیست که خارج از این چارچوب هم انتخابی داشته باشیم. شایان ذکر است که در میان اساتید دولتی هم، افراد برجسته ای که دید وسیعی نسبت به موضوع در آن رشته خاص داشته باشند، برای طراحی سوال، مورد تأیید قرار می گیرند.

نکته: سوالات آزمون دانشگاه آزاد توسط اساتید برجسته ای طرح می شود که در دانشگاه آزاد تدریس می کنند.

 

یکی از مسائلی که ممکن است داوطلبان در آزمون با آن مواجه شوند، محدودیت زمان است گاهی مشاهده می‌شود که با افزایش تعداد سوالات و یا حتی تعداد سرفصل ها، زمان بیشتری برای آزمون در نظر گرفته نمی‌شود. زمان سنجی آزمون ها بر اساس چه معیاری صورت می گیرد؟

پس از نهایی شدن سوال ها، کمیته تخصصی درباره زمان لازم برای پاسخگویی نیز تصمیم گیری می کند. مواردی وجود دارد که کمیته علیرغم افزایش تعداد سوالها، با توجه به آسانی سوالات، ضرورتی در افزایش زمان لازم برای پاسخگویی نمی بینند. قابل ذکر است که حساسیت روی زمان، بیشتر در آزمون های فراگیر مطرح است؛ زیرا در این آزمونها داوطلب می بایست فرصت کافی برای کسب نمره حداقل را داشته باشد؛ ولی در آزمون های غیر فراگیر، ملاک بر این است که داوطلب آماده، در محدوده زمانی مشخص، حداقل 80% سوالات را بتواند پاسخ دهد؛ لذا، زمان برای پاسخ سوال ها به طور تمام و کمال در نظر گرفته نمی شود و چون این شرایط برای همه داوطلبان در یک آزمون، برابر است، در آن فاصله، پاسخگو هر میزانی را که بتواند جواب دهد، این فاصله می تواند ملاک ارزیابی باشد، البته این بدان معنی نیست که زمان به طور غیرمنطقی اختصاص یابد؛ بلکه این اختلاف در فاصله 10 تا 15 دقیقه در کل یک آزمون متغیر است.

با این حال، دفتر آزمون سازی سازمان سنجش، آماده است تا با گرفتن نظرات داوطلبان و عوامل اجرایی آزمون ها در زمینه کم یا زیاد بودن زمان اختصاصی و بررسی کارشناسانه آن، تغییراتی را در این زمینه و نیز در آزمون بعدی اعمال کند.

 

در مورد تعداد سوال ها چطور؟ آیا تعداد کم سوال ها در برخی از سرفصل ها می تواند ارزیابی صحیحی از داوطلب به عمل آورد؟

دفتر آزمون سازی، این موضوع را نیز به کمیته تخصصی محول کرده است و هنر طراح این است که بتواند با مثلاً 20 سوال، مفاهیم اساسی آن درس را بسنجد. در آزمون کارشناسی ارشد 1000 درس وجود دارد و اگر در هر درس فقط یک متخصص هم داشته باشیم، با 1000 متخصص سروکار داریم که هر یک از آنها، سال ها آن درس را تدریس کرده اند و اشراف کاملی بر مباحث دارند؛ بنابراین، آنها بخوبی می توانند تصمیم بگیرند که از کدام مباحث و از هر یک از آنها چه تعداد سوال طرح کنند. معمولاً تعداد سوالات، با توجه به وسعت حوزه دروس، بین 20 تا 40 سوال، متغیر است.

البته در این مورد نیز پیشنهادهای داوطلبان و گروههای آموزشی دانشگاهها قابل بررسی است و از این روست که هر ساله در 10 تا 20 درس با جابجایی تعداد سوالات مواجه می شویم.

 

کار کمیته تخصصی در طراحی سوالات چگونه ارزیابی می شود؟

بر اساس بازخوردهایی که دریافت می شود، یکی از منابع بزرگ بازخورد، داوطلبان هستند. نظارت داوطلبان به شیوه های مختلفی از قبیل: سایت، نامه های کتبی و یا انعکاس نظرات آنها از سوی مسئولان دانشگاه ها دریافت و بررسی می شود و در صورت اتفاق نظر ، در موارد لزوم اعمال خواهد شد. در صورتی که اساتید و مدیران گروه دانشگاههای بزرگ و معتبری نظری را مطرح کنند، آن نظر برای ما ملاک خواهد بود و قطعاً در سال بعد مد نظر قرار خواهد گرفت.

علی رغم دقتی که در طراحی سوال ها صورت می گیرد، گاهی داوطلبان، هنگام آزمون با سوالاتی مواجه می شوند که دارای اشکال است؛ تکلیف این گونه سوالات چیست و داوطلبان چگونه می توانند شکایت خود را ارائه دهند؟ همچنین بفرمایید که اصلاحات احتمالی چگونه اعمال خواهد شد؟

هیچ موسسه آزمون سازی در جهان – که بزرگترین آن ETS آمریکاست – آزمونی با بیش از 3000 سوال ندارد؛ در حالی که سازمان سنجش در مقطع کارشناسی ارشد ، آزمونی با 25 هزار سوال برگزار می کند؛ از طرفی اغلب آزمون های بزرگ جهان، مانند تافل، دارای پیش آزمون هستند؛ یعنی سوالات مطرح شده، حداقل در یک جای دیگر هم آزمایش شده اند، اما سوالات ما دسته اول هستند و امکان اشتباه نیز در آنها وجود دارد که البته سعی در به حداقل رساندن آن جمله است.

از جمله کارهای مهم دیگری که سازمان سنجش انجام می دهد و در سایر آزمون های دنیا وجود ندارد، قرار گرفتن کلید اولیه آزمون بر روی سایت سازمان است؛ نظرات ( و اعتراضات ) در اختیار  کمیته تخصصی قرار خواهد گرفت تا پس از بررسی، کلید نهایی بر اساس آن تهیه شود. حائز اهمیت است که این اصلاحات در هر سال، اغلب بسیار ناچیز است؛ با این وجود، هیچ مانعی در تصحیح اشتباه احتمالی وجود ندارد. این اصلاحات ممکن است با حذف سوال یا تأثیر مثبت دادن آن سوال صورت گیرد. تأثیر مثبت به این صورت است که اگر کمیته پس از بررسی به این نتیجه برسد که فهم سوالی دشوار بوده، اما تعدادی از داوطلبان آن را درک کرده و پاسخ صحیح داده اند، برای آنها امتیاز مثب قائل شده و آن سوال برای سایر داوطلبان حذف می شود.

لذا کلیه شکایاتی که حداکثر تا مهلت مقرر به دفتر آزمون سازی برسد، مورد بررسی کمیته قرار می گیرد و اگر در این کمیته، حداقل سه استاد معتبر نظری را رد یا تأیید کنند، آن نظر برای ما قابل استناد است و کلید نهایی بر اساس آن تهیه و کارنامه نهایی داوطلبان صادر خواهد شد.

 

با توجه به مراحلی که در ساخت یک آزمون دقیق و معتبر تشریح کردید، آیا این آزمون می تواند به تنهایی توانایی علمی داوطلب را بسنجد و یا باز هم ضرورت وجود عامل دیگری در کنار آن مطرح است؟

اگر آزمون استاندارد باشد، باید بتوان با تکیه بر آن، داوطلبان را رتبه بندی کرد، اما عوامل دیگری نیز وجود دارد که نیز وجود دارد که نمی توان به سادگی از آنها گذشت. داوطلبان در طول دوره کارشناسی 130 تا 140 واحد گذرانده اند و خود را با آزمون های تشریحی محک زده اند؛ لذا ، اگر این نمرات در کنار آزمون دیده شوند، کمک بزرگی خواهد بود؛ خصوصاً به کسانی که در عین شایستگی در حین آزمون دچار مشکل می شوند و یا مهارت تست زنی آنها در سطح پایینی است. نکته  مهم این است که بتوان نمرات دانشگاهی را که در سطوح متفاوتی اعمال شده، هم تراز کرد تا ضرایب اختصاصی داده شده به آنها از نظر آماری معنادار شود. در تمام دنیا، علاوه بر آزمون، کارنامه دوره کارشناسی و توصیه نامه ها ملاک هایی برای پذیرش داوطلبان است؛ ما نیز به جزء توصیه نامه ها به سایر موارد عمل می کنیم تا حقی از هیچ داوطلبی ضایع نشود.

 

برنامه ریزی

الف. آزمون دانشگاههای سراسری

دروس عمومی : زبان عمومی، مرتعداری، جامعه شناسی روستایی و حفاظت خاک و آبخیزداری

دروس تخصصی آبخیزداری:  هیدرولوژی، ژئومورفولوژی و زمین شناسی

دروس تخصصی مرتعداری:  شناسایی گیاهان مرتعی، آنالیز و ارزیابی مراتع و اصلاح و توسعه مراتع

 

 

منابع درسی و تستی مناسب برای دانشگاه سراسری

در ابتدا و پیش از معرفی منابع باید اشاره شود که برخلاف دوره کارشناسی ، آزمون کارشناسی ارشد فاقد منبع است. در واقع اطلاق منبع آزمون واحد، گفته بی محتوایی است. در واقع یکسری از منابع درسی و تستی مناسب هستند که سرفصلهای وزارت علوم را پوشش می دهند و داوطلب بایست برحسب میزان توان خود، بر سرفصل های مدنظر تسلط پیدا کنید. از اینرو در ادامه با فرض زیر منابع در غالب سه سرفصل ارائه می شوند.

 

* گروه برنزی: دانشجویانی که از پایه ای بسیار ضعیف برخوردارند ضرورت دارد دروس پایه را مجدداً بررسی کنند. در این گروه، به جد پیشنهاد می شود که پیش از آغاز بررسی، منابع ابتدایی اشاره شده توسط داوطلب مورد بررسی قرار گیرد تا دانشجو کلیات و مبانی پیش از دوره کاردانی را به خاطر آورد. این دسته از دانشجویان در اصطلاح، گروه برنزی نامیده می شود.

 

◙ علاوه بر دانشجویان ضعیف، داوطلبان سایر رشته ها که قصد شرکت در آزمون کارشناسی ارشد را دارند نیز در این طبقه جای می گیرند. مرور مبانی برای این دسته از داوطلبان در دوره 3 ماهه تابستان ضروری است.

 

* گروه نقره ای: داوطلبانی که در مقایسه با گروه برنزی، تنها این تفاوت را دارند که در دوره کارشناسی خود، دروس را خوب فراگرفته اند. (در واقع فراتر از گذراندن واحدهای درسی) این دسته از داوطلبان سرفصل ها و مبانی را با یک مرور کوتاه به خاطر خواهند آورد لذا این دسته از داوطلبان بعنوان گروه نقره ای نامیده می شوند.

 

* گروه طلائی: این دسته از داوطلبان ، افرادی اند که علاوه بر اینکه بر سرفصل‌های کارشناسی تسلط کافی دارند، قدرت فراگیری آنها خوب و در دوره کارشناسی خود از برترین های واحدهای دانشگاهی مختلف بوده اند. هر چند اساساً این مورد مزیتی برای داوطلبان به حساب می آید، ولیکن پیشنهاد می شود که برنامه و منابع معرفی شده را به هیچ وجه دست کم نگیرید، زیرا که آنچه در آینده اتفاق خواهد افتاد نامعلوم است. ولی در مجموعه حاضر سعی شده برای این گروه برنامه ای خاص تدوین شود.

◙ نکته: در مجموعه حاضر تلاش بر این بوده که منابع و برنامه ریزی با توجه به گروه نقره ای (یعنی داوطلبان معمولی) تدوین شود. آنچه که بایست سایر داوطلبان گروه برنزی بدان دست پیدا کنند و داوطلبان طلائی بر تسلط خود بر مباحث بیافزایند.

 

آزمون ارشد و کلیات:

در آزمون کارشناسی ارشد این رشته در دانشگاههای سراسری مجموع زمان در نظر گرفته شده برای سوالات عمومی و تخصصی150 دقیقه است. علاوه بر تعدد منابع و حضور موسسات آماده سازی منابع برای آزمون کارشناسی ارشد، عمدتاً مشاهده می شود که بیشتر موسسات به نوعی از روش خلاصه سازی منابع مرجع رشته استفاده می کنند با توجه به اینکه معمولا سرفصلهای خلاصه شده تنها برای دوره وجمع بندی (پایان مطالعه یا دوره طلایی) مناسب است و یا برای داوطلبانی مناسب است که از معلومات تخصصی کافی در رشته برخوردارند، جزوات مزبور که در غالب بسته های آموزشی ارائه می شود، داوطلب را در رسیدن به اهداف دروس چندان یاری نخواهد نمود. از این رو سنجش تکمیلی امیرکبیر مجموعه ای متشکل از جزوات دانشگاهی دانشگاههای معتبر، جزوات خلاصه برداری شده از منابع اصلی، فلش کارت، سی‌دی‌های چندرسانه ای آموزشی شامل دروس اصلی را به داوطلبان پیشنهاد می کند.

 

زبان عمومی و تخصصی:

زبان از جمله درسهای مهمی به حساب می آید که با توجه به مقتضیات آموزشی در ایران، اکثر دانشجویان دارای ضعف های عمده در این درس می باشند. سیاست سازمان سنجش و آموزش کشور از سال 1380 بدین گونه است که در طراحی سوالات زبان برای آزمون ارشد، گرایش به سمت زبان عمومی سوق پیدا کرده، اعم از دستور زبان، لغت و درک مطلب که به شکل‌های متفاوتی ارائه می گردد. آنچه که به عنوان درک مطلب ارائه می شود برگرفته از متون ررشته مهندسی منابع طبیعی، مرتع و ابخیزداری است که حدود 15 سوال را به خود اختصاص می دهد و با اندکی تبحر و تجربه در ترجمه، براحتی می توان به این سوالات که به صورت درک مطلب ارایه شده اند پاسخ داد.

 

توجه داشته باشید می توان بدون داشتن دانش تخصصی در رشته مذکور یا دانستن نکاتی که متن ارائه می نماید، فقط بواسطه ترجمه که لازمه آن دانستن تعدادی از لغات تخصصی ضروری و تعدادی از افعال عمومی که با تکرار فراوان می‌توان به حافظه سپرد و پاسخ داد. البته نباید نادیده گرفت که دانش تخصصی کاملاً ضروری است، اما یکی از راه حل‌های مد نظر و خوب برای زبان همین است، افزایش دایره لغات و قدرت ترجمه. البته برای افزایش دانش ترجمه سنجش تکمیلی امیرکبیر جزوه ای را به نام فن و متدهای ترجمه ارائه کرده است که براحتی نیاز داوطلبان را در مقاطع عالی و تکمیلی برآورده می سازد.

 

از آنجا که متون درسی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری اکثراً به زبان انگلیسی می باشد، افزایش توان درک زبان خارجی به صورت عمومی و تخصصی از لازمه های لاینفک برای دانشجویان پذیرفته شده می باشد. از آنجا که بیشتر دانشجویان رشته مرتع و آبخیزداری در این درس ضعیف اند و فقط تعداد معدودی اند که روی این درس در آزمون ارشد کار می کنند، برای اینکه از قافله رقابت عقب نمانند با برنامه ای که ارایه می شود، می توانید به امید خدا مشکلات را حل و از مدعیان این درس شوید.

مهم نیست که شما در این درس ضعیف هستند با تلاش به راحتی می توانید به میزان مطلوبی با توجه به سطح معلومات قبلی و اکتسابی پس از اجرای برنامه برسید. توجه شود اگر بتوانید در این درس، درصد بالائی بزنید، با توجه به اینکه اکثر داوطلبان این درس را کمتر مورد توجه قرار می دهند انحراف معیار ایجاد شده و باعث می شود داوطلب رتبه خوبی کسب کند.

ساختار زبان عمومی و تخصصی در آزمون:

در آزمون سراسری 30 سوال از زبان می آید. 15 سوال به صورت مطلقاً از بخش عمومی شامل لغت، دستور زبان و درک مطلب با بارم بندی زیر: 4 تست دستور زبان، 8 تست لغت و 3 تست از یک متن عمومی که برخی مواقع لغت را در بردارد گاهی اوقات دستور زبان و 15 سوال تخصصی از درک مطلب برگرفته از متون تخصصی طرح می گردد.

 

منابع مناسب برای زبان عمومی

برای آزمون کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی، آبخیزداری و مرتعداری، موارد زیر پیشنهاد می شود. عمده تاکید ما در برنامه ریزی بر محور فراگیری و افزایش دایره لغات است. در واقع فرآیند یادگیری زبان در عمل چیزی فراتر از یک دوره 6 ماهه طول می کشد و اگر داوطلب تمام زمان خود را نیز معطوف به این درس نماید باز هم بعید به نظر می رسد که بتوان آن را به صورت کامل پاسخ گفت. با این اوصاف تمرکز روی بخش لغات به شما کمک خواهد نمود تا سوالات مربوط به لغات در بخش عمومی را پاسخ دهید و با دیدی مسلط و جامع به ترجمه متون تخصصی بپردازید.

برای داوطلبان تمام سطوح (طلائی، نقره ای و برنزی) پیشنهاد می کنیم در خصوص فراگیری لغت اهتمام ورزند که این خود در دوره پس از قبولی نیز بسیار کمک خواهد نمود. با این ترتیب برای بخش عمومی منبع آموزشی زیر پیشنهاد می‌شود.

1- زبان عمومی تحصیلات تکمیلی سنجش تکمیلی امیرکبیر که در آن تمام 504 لغت ضروری + 101 لغت اضافی را به علاوه گرامر کامل تا سطح عالی (تافل) ارائه می گردد. در ضمن در کناره جزوه زبان عمومی فلش کارت لغت کاربردی (504 لغت) نیز ارائه می گردد.

نکته: یک راه ساده برای فراگیری لغات بیشتر در مدت زمان کم یا در فرصت های استراحت که می توان از آن بهره برد، رجوع به فرهنگ های لغت جیبی است. اگر بتوانید یک نمونه از این فرهنگ های لغات تهیه کنید و همیشه در کنار خود داشته باشید، تمرین چشمی روی لغات در فراگیری به شما بسیار کمک خواهد کرد.

 

سرفصلهای شورایعالی برنامه ریزی زبان عمومی 

زمان ها Tenses

مجهول Passive

الگوهای فعل Verbal

جملات سببی Causatives

واژگان – فعل Verbs – Voc

درک متن Reading Comprehension

جمله واره صفتی Adjective Clauses

جمله واره اسمی Noun Clauses

جمله واره قیدی Adverb Clauses

واژگان – صفت Adjectives – Voc

وجه التزامی Subjunctives

درک متن Reading Comprehension

افعال کمکی Modals

جملات شرطی Conditionals

جملات غیرواقعی Unreal Past

اسم قابل و غیرقابل شمارش  Count/ non- Count

واژگان – اسم Nouns – Voc

درک متن Reading Comprehension

موافقت فاعل با فعل Subject Verb Agreement

کلمات ربطی Sentence connectors

جابجایی فعل و فاعل Inversion

افعال دو کلمه ای Two –word Verbs

واژگان – قید Adverb – Voc

درک متن Reading Comprehension

 

زبان تخصصی :

1- زبان تخصصی مهندسی منابع طبیعی، آبخیرداری و مرتعداری سنجش تکمیلی امیرکبیر که در آن سعی شده تمام لغات مورد نیاز گرایش های مختلف ارائه گردد.

نکات تکمیلی در بررسی زبان :

در بررسی درس زبان موارد کلی زیر پیشنهاد می شود.

- سعی کنید برنامه ای ثابت را در دستور کار قرار دهید. در برنامه پیشنهادی این مورد گنجانده شده است. به عنوان مثال هر روز در یک ساعت خاص فرضاً یک ساعت به ترجمه و حفظ لغت تخصیص دهید.

- بهتر است در هنگام مطالعه از برگه هایی کوچک برای نوشتن لغات مهم و ترجمه آن بهره ببرید. فرضاً در هر برگ 10  لغت را بهمراه ترجمه یادداشت کنید و در زمانهای آزاد بصورت چشمی موارد را مرور کنید.

- یکی از مشکلات بر سر راه تان در فراگیری و تسلط مقدماتی به ترجمه، بحث فراریت لغات است. در اوایل کار به کندی پیش خواهد رفت. بهتر است در چنین موارد کار ترجمه را رها نکنید حداقل تا 1 ماه دیگر اگر بر اساس این برنامه پیش بروید، دانش و مهارت شما افزوده خواهد شد و در ضمن زبان به یک تفریح در دوره مطالعه برای شما تبدیل خواهد شد.

- سعی کنید لغات را هر هفته مرور کنید. استفاده از برگه های یادداشت شده بسیار موثر است.

- بهترین زمان برای مطالعه زبان هر شب قبل از خواب است. فرضاً 45 دقیقه الی 1 ساعت قبل از زمان استراحت شبانگاهی.

- از آنجا که فراگیری دستور زبان از دردسرهای خاصی برخوردار است، بهتر است داوطلبانی که در گروه نقره ای و برنزی قرار دارند به بخش لغات بیتشر تمرکز کنند تا دستور زبان. عملاً پاسخگویی بخش دستوری نیز ، دشواری های خاص خود را به همراه خواهد داشت.

 

هیدرولوژی

این درس برای گرایش آبخیزداری دارای ضریب 2 و برای گرایش مرتعداری صفر می‌باشد.

 

ساختار هیدرولوژی در آزمون ارشد:

در آزمون کارشناسی ارشد 30 تست هیدرولوژی طرح می‌شود که بخش عمده آن هیدرولوژی کاربردی است  . عمده منابع مناسب به شرح زیر است.

 

	نام کتاب	مولف
1	هیدرولوژی عمومی	محمد مهدوی
2	هیدرولوژی کاربردی	محمد مهدوی
3	هیدرولوژی کاربردی	امین علیزاده

 

منابع تستی برای هیدرولوژی

1- جزوه هیدرولوژی عمومی و کاربردی سنجش تکمیلی امیرکبیر: شامل جزوه نکته و تست طبقه بندی شده بر اساس جزوه و کتاب دکتر محمد مهدوی استاد دانشگاه تهران و کتاب دکتر امین علیزاده.

  

 

نکات تکمیلی در بررسی هیدرولوژی:

در بررسی دروس هیدرولوژی موارد کلی زیر پیشنهاد می شود:

1- اگر از دواطلبان گروه برنزی یا نقره ای هستید سعی کنید به دروس هیدرولوژی زمان بیشتری اختصاص دهید.

2- تمرین مطالب براساس منابع درسی و تست به صورت مکرر

3- بعد از هر جلسه درس، تست کارکنید.

4- حتماً در صورت ضعف عمده درصدد جبران آن برآئید حتی در صورت مقتضی، شرکت در کلاسهای مفید، پیشنهاد می‌شود.

www.sanjeshetakmili.ir

 

سرفصلهای شورایعالی برنامه ریزی

هیدرولوژی عمومی

 

سرفصل درس :

نظری : تعریف و تاریخچه- گردش آب- بررسی فاکتورهای مؤثر در گردش آب ، انواع بارش- بارندگی و طرز اندازه گیری آن- تجزیه و تحلیل آمار بارندگی- محاسبه بارندگی متوسط یک منطقه با استفاده از روشهای میانگین و همباران در تیسن ، منحنی های مدت- مدت و فراوانی- تبخیر و تعرق و عوامل مؤثر در آنها- نفوذپذیری- محاسبه بیلان آبی- اندازه گیری آبهای سطحی- روشهای فلوتور و شیمیایی و ایستگاههای اندازه گیری مجهز به لیمنوگراف، مولینه، فرمولهای تجربی و محاسبه مرز آبها.

 

عملی : حل مسائل- محاسبه بارندگی متوسط یک منطقه- طرز کار با دستگاههای مختلف اندازه گیری دبی- بازدید از ایستگاههای اندازه گیری هیدرومتری- اندازه گیری نفوذپذیری آب.

 

هیدرولوژی کاربردی :

سرفصل درس :

بررسی و تجزیه و تحلیلی آمارهای جوی ، عوامل مؤثر در تولید روانآبها (خصوصیات فیزیکی و مرفولوژیکی حوزه های آبخیز ، نفوذپذیری ، شیب زمین شناسی ، پوشش گیاهی...) روابط بارش- روانآب ، محاسبه روانآب با روشهای مختلف ، ارزیابی صحت ، همگنی و کفایت داده های هیدرولوژیکی ، محاسبه سیلابها با توزیع های مختلف ، روشهای تخمین حداکثر سیلاب ، تجزیه و تحلیل سیلابهای منطقه ای ، آنالیز هیدروگرافها ، هیدروگرافهای واحد طبیعی و مصنوعی ، تبدیل هیدروگراف ها.

 

 مرتعداری

این درس بسن داوطلبان رشته مرتعداری و آبخیزداری مشترک است، که برای رشته مرتعداری دارای گرایش 3 و گرایش آبخیزداری ضریب 2 می باشد.

 

سرفصل درس :

نظری :

تعاریف مرتع و مرتعداری- اهمیت مراتع از لحاظ تولید علوفه، حفاظت آب و خاک، مواد صنعتی، گیاهان دارویی و تفرجگاهها- وسعت و پراکنش مراتع در ایران- اهمیت اقتصادی مراتع درایران، علل تخریب مراتع در ایران- مشکلات و مسائل مرتعداری در ایران- مختصری راجع به اکولوژی مناطق خشک و تطبیق آن با اقلیم حیاتی ایران- گیاهان مرتعی بعنوان بخش تولیدکننده اکوسیتمهای مرتعی- اثر عوامل مختلف زیستی و اقلیمی بر رشد و نمو و پراکندگی گیاهان مرتعی- اثر چرا بر تولید و ذخیره کربوهیدراتها در گیاهان مرتعی- اثر چرا بر رشد و نمو و زادآوری گیاهان مرتعی- گیاهخواران و دام و انواع آن به عنوان مصرف کننده های اولیه اکوسیستمهای مرتعی- نیازهای غذایی دام و رابطه آن با شدت و فصل چرا ، ترکیب و مقدار تولید گونه های گیاهی- تغذیه کمکی دام در مرتع، اندازه گیری تراکم و ترکیب پوشش گیاهی و تولید گونه های مرتعی- روشهای مختلف اندازه گیری پوشش گونه ها- روشهای مختلف اندازه گیری تولید گیاهان مرتعی- مفهوم میزان مجاز برداشت- مفهوم خوشخوراکی و درجه خوشخوراکی- تعیین ظرفیت چرا و روشهای آن- روشهای مختلف تعیین وضعیت و گرایش مراتع- آمادگی و شایستگی مراتع- سیستمهای چرا : چرای مستمر- اثر تناوب ، تأخیر و استراحت در وضع مرتع و روشهای کاربرد آنها در سیتمهای چرا ، احیاء مراتع : مدیریت صحیح به عنوان وسیله بهبود و احیاء مراتع : مدریت صحیح بعنوان وسیله بهبود و احیاء مراتع ، عملیات حفظ و بهبود نفوذپذیری خاک- بذرکاری (سازگاری گونه ها .

 

مهمترین منابع درسی شامل موارد زیر می‌باشد.

 

ردیف	نام کتاب	مولف
1	مرتع و مرتعداری	محمدرضا مقدم
2	مرتعداری در ایران	دکتر مصداقی

 

منابع تستی برای مرتعداری

1- جزوه  مرتعداری سنجش تکمیلی امیرکبیر شامل جزوه نکات تکمیلی، نکات برتر و نکته ها و روشها می باشد.

 

 

نکات تکمیلی در بررسی مرتعداری:

در بررسی مرتعداری موارد زیر را مد نظر قرار دهید:

 

1- از روش خلاصه نویسی نکات روی برگه استفاده کنید یا در یک دفتر جداگانه را یادداشت کنید و در زمانهای خاص مثلاً ، آخر شب ، در مسیر بیرون یا زمان استراحت آنها را مرور کنید.

2- پس از هر دوره مطالعه حتماً تست فراموش نشود. بخشی از زمان شما باید به تست اختصاص یابد.

3- سعی کنید، در زمانی خاص پس از مرور منابع درسی، تست های مرتعداری را تمرین کنید.

4- بهترین برنامه درسی آن است که بطور مستمر مرور به همراه تکرار باشد. هر هفته بخشی از زمان شما به مرور مطالب هفته قبل اختصاص دارد. مرور را جدی بگیرید.

5- اگر از گروه طلائی هستید، بهترین رویه برای شما مرور نکات مرتعداری و تمرین بیشتر روی تست است.

 حفاظت خاک و آبخیزداری

سرفصلهای شورایعالی برنامه ریزی

حفاظت آب و خاک

 

سرفصل درس :

نظری : مقدمه- تاریخچه- فرسایش و حفاظت خاک در دنیا و ایران- اصول فرسایش خاک- اصول مبارزه مستقیم و غیر مستقیم فرسایش- اندازه گیری انواع مختلف فرسایش- گل آلودگی- روشهای اندازه گیری تخریب مخصوص- معرفی روشهای مبارزه با فرسایش سطحی و شیاری (ترانس بندی- بانکت و ...) معرفی روشهای مبارزه با فرسایش خندقی- معرفی روشهای مبارزه با فرسایش آبراهه ای و رودخانه ای- سرعت آستانه شروع رواناب و فرسایش- عوامل مؤثر در رسوبگذاری- کنترل فرسایش بادی در مراحل مختلف- بادشکن ها و انواع آن- طراحی و مبارزه بادشکن ها- مالچ و کاربرد آن در حفاظت خاک و بهره برداری از آب- اولویت بندی زیر حوزه ها- کنترل حرکات توده ای (جلوگیری از ورود آب- زهکشی- یخ زدگی- روشهای الکتریکی و ...) آبراهه های علفی- کنترل کمی و کیفی- بررسی اقتصادی طرحهای حفاظت آب و خاک به نسبت تولید رسوب ، روشها و مدلهای برآورد فرسایش خاک - تهیه نقشه فرسایش خاک.

 

عملی : تهیه طرحهای حفاظتی و بازدید از پروژه ها- پروژه عملی با استفاده از مدلهای فرسایش.

آبخیزداری

 

سرفصل درس :

نظری : تاریخچه آبخیزداری در ایران و جهان- مفاهیم آبخیز و آبخیزداری- تعریف علم مدیریت و اصول علم مدیریت- مدیریت سیستمی در حوزه های آبخیز- تقسیم بندی حوزه های آبخیز ایران- استراتژیهای کلان آبخیزداری در ایران- مسائل و مشکلات حوزه های آبخیز (سیل و سیل خیزی- خشکسالی و بحران آب- فرسایش خاک و رسوبزایی- تخریب پوشش گیاهی- تخریب منابع طبیعی- اقتصادی و اجتماعی)- ضرورت آبخیزداری- اهداف آبخیزداری- روشهای مختلف آبخیزداری- طبقه بندی آبخیزها (جنگلی ، مرتعی ، شهری و...) و خصوصیات ویژه آنها- مطالعات مورد نیاز در طرح های آبخیزداری- مطالعات امور زیربنایی در آبخیزداری- تلفیق طرح های آبخیزداری- معرفی مدلهای مدیریتی در آبخیزداری.

 

عملی : تشریح و بررسی یک طرح آبخیزداری و تجزیه و تحلیل آن -بازدید از حوزه های آبخیز مختلف و پروژه های آن.

 

حفاظت خاک و آبخیزداری:

حفاظت خاک و آبخیزداری از جمله درسهای مهم در دوره کارشناسی و آزمون ورودی تحصیلات تکمیلی می باشد، که بدون شک هر کارشناس آبخیزداری بایستی در این درس چه به لحاظ عملی و تئوری قوی باشد. این درس برای گرایش آبخیزداری دارای ضریب 3 و گرایش مرتعداری ضریب 2 می ‌باشد. کتابی کامل و جامع در این زمینه در ایران به زبان فارسی وجود نداشته و تنها منبع تالیفی موجود به صورت زیر است.

 

ردیف	نام کتاب	مولف
1	حفاظت خاک و آبخیزداری	دکتر نخجوانی

 

دکتر علی سلاجقه دانشیار گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی از شاگردان گرانقدر دکتر نخجوانی در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران می باشد که بخوبی در این زمینه حق مطلب را عدا نموده است.

 

منابع تستی برای حفاظت خاک وآبخیزداری

1- جزوه حفاظت خا ک سنجش تکمیلی امیرکبیر شامل جزوه نکات تکمیلی، نکات برتر و نکته ها و روشها می باشد.

2-کتاب آبخیزداری سنجش تکمیلی امیرکبیر شامل خلاصه درس ونکات کنکوری همرا با تست های طبقه بندی شده

 

نکات تکمیلی در بررسی حفاظت خاک و آبخیزداری

در بررسی آبخیزداری و حفاظت خاک موارد زیر را مد نظر قرار دهید:

1- در بررسی آبخیزداری، تمرین مکرر و مداوم را فراموش نکنید.

2- حل مساله بسیار مهم است.

3- بیشتر از مسئله، فراگیری و آشنائی با تست هاست.

4- پس از مرور متن درس، حتماً تست کارکنید.

5- نکات برتر و مهم را در دفترچه یا برگه ای جداگانه بنویسید و مدام مرور نمائید.

6- بهتر است در برنامه هفتگی به مرور نکات جمع بندی شده هر درس بپردازید.

7- جمع بندی مطالب بهترین راه مبارزه با فراموشی است. آبخیزداری و حفاظت خاک گاهی در برخی از سرفصل های خود دارای فرمول است. بهتر است این فرمولها را یادداشت کنید و در جائی که همیشه مقابل دید شماست، نصب کنید. فرضاً روی دیوار اتاق، آیینه و ... مرور این نکات در بلند مدت به ذهن شما سپرده می شود.

8- استفاده از ماشین حساب در کارشناسی ارشد چند سالی است که ممنوع شده، بنابراین در هنگام تمرین، از ذهن و روشهای دیگر شمارش استفاده کنید. این کار در ابتدا بسیار زمان بر خواهد بود، ولی بزودی به سرعت ایده آل خواهید رسید.

 

 

جامعه شناسی روستایی و مردم شناسی عشایری

جامعه شناسی روستایی از جمله درسهای مهم در دوره کارشناسی و آزمون ورودی تحصیلات تکمیلی می باشد. در ضمن در آزمون کارشناسی ارشد حدود 3-4 تست از درس مردم شناسی عشایری ارائه می‌گردد. منبع اصلی طراح سوال در این زمینه گروه آبخیزداری دانشگاه گرگان می‌باشد که دکتر خلیقی در این زمینه بسیار قوی عمل نموده است، لذا بر این اساس سنجش تکمیلی علاوه بر جزوه سایر دانشگاهها، از جزوه این استاد بعنوان منبع اصلی در تهیه جزوه نکته و تست استفاده نموده است. این درس برای گرایش آبخیزداری فاقد ضریب است. عمده منابع مناسب درسی به شرح زیر است:

 

منابع تستی برای   جامعه شناسی روستایی

1- جزوه جامعه شناسی روستایی و مردم شناسی عشایری سنجش تکمیلی امیرکبیر شامل جزوه نکات تکمیلی، نکات برتر و نکته ها و روشهای طراحی

 

نکات تکمیلی در بررسی جامعه شناسی روستایی

در بررسی جامعه شناسی روستایی موارد زیر را مد نظر داشته باشید:

1- مرور سرفصل های درس در برنامه بهتر است بهمراه تست باشد و در ماههای پایانی تکرار شود.

2- در کل ماههای مطالعه، به صورت ثابت تمرین تست را انجام دهید.

 

سرفصلهای شورایعالی برنامه ریزی

جامعه شناسی روستایی و عشایری :

 

سرفصل درس :

تعاریف ، تاریخچه در ایران و جهان ، مفاهیم و اصطلاحات جامعه شناسی- موضوع ، روشها و اهمیت جامعه شناسی و ارتباط آن با سایر علوم- تعریف ده- مالکیت و مناسبات زمینداری ، تفاوت ده و شهر از دیدگاه جامعه شناسی- الگوی سکونت روستایی- ویژگیهای خانواده روستایی- نقش زنان و مردان روستایی- معرفی و تحلیل نظامهای سنتی تولید(نسق ، جفت ، بنه و ...)- ساخت اجتماعی ده- دگرگونی های نظام سنتی تولید و تأثیر آن در ساخت اجتماعی ده- تفاوت ویژگیهای اجتماعی عشایر با ویژگیهای اجتماعی روستایی- الگوهای زیست عشایر- پراکندگی جمعیت عشایری ایران- کوچ و ویژگیهای عمده آن- شناسایی عشایر عمده ایران و ویژگیهای آن- ساخت اجتماعی و اقتصادی عشایر- دگرگونیهای اجتماعی و اقتصادی عشایر- زمینه های دگرگونی و توسعه عشایر ایران و رابطه آن با توسعه روستایی- اسکان عشایر و پیامدهای حاصل از آن.

 

اصلاح و توسعه مراتع

 این درس برای گراش آبخیزداری  فاقد ضریب است . در این زمینه دانشگاه تهران، گرگان و اصفهان دارای پشتوانه قوی علمی است و عمده منابع مناسب درسی به شرح زیر است.

ردیف	نام کتاب	مولف
1	مرتع و مرتعداری	محمدرضا مقدم
2	پایش برای اکولوژی و حفاظت	ارزانی

 

منابع تستی برای اصلاح و توسعه مراتع

1- جزوه اصلاح و توسعه مراتع سنجش تکمیلی امیرکبیر شامل جزوه نکات تکمیلی، نکات برتر و نکته ها و روشها.

 

سرفصلهای شورایعالی برنامه ریزی

 اصلاح و توسعه مراتع

 

سرفصل درس :

نظری : مقدمه- مسائل و مشکلات مراتع در ایران- توجیه اقتصادی پروژه های اصلاح مرتع- کنترل گیاهان نامرغوب و روشهای آن (بیولوژیک ، مکانیکی ، شیمیایی ، سوزانیدن)- بذر کاری مرتع (انتخاب سایت- انتخاب و سازگاری گونه- آماده سازی بستر کاشت بذر- روشهای کاشت- حفاظت مناطق بذر کاری شده)- بوته کاری (لزوم بوته کاری- انتخاب گونه- فصل کاشت- روش کاشت- حفاظت مناطق بوته کاری شده)- تکنیک های رفتاری و مدیریتی در مرتع (شیار کردن- چاله چوله کردن- شکافتن – چیزلینگ- بانکت بندی- پخش سیلاب- قرق- چرای صحیح و برنامه ریزی شده- کاهش دادن جمعیت دام و اصلاح نژاد دام- ایجاد مانع برای انباشتن برف)- کوددهی مرتع- تسهیلات مدیریتی در مرتع (قرار دادن نمک در مرتع- تأمین، توسعه و بهبود منابع آب- ایجاد و گسترش شبکه راههای ارتباطی)- سایر توصیه ها (آموزش و همیاری مردم- برنامه ریزی کشتار دام- تأمین انرژی و ...)- پراکنش صحیح دام در مرتع، تدوین قوانین و مقررارت محصولات فرعی مراتع- آشنایی با ماشین آلات مرتع.

 

عملی : انجام محاسبات مربوط به اجرای پروژه هایی اصلاحی در مرتع و توجیه اقتصادی آن- بازدید از پروژه های اصلاحی در مراتع (مناطق بذرکاری و بوته کاری شده- بازدید از مراتع قرق- تکنیک های رفتاری و مدیریتی- عملیات کنترل گیاهان نامرغوب- تأمین آب شرب دام و ایجاد آبشخوار و ...)

 

 

آنالیز و ارزیابی مرتع

این درس شامل روش های اندازه گیری پارامترهای مختلف در علوم مرتع و مرتعداری است که ضریب آن برای گرایش آبخیزداری صفر است. عمده منابع مناسب درسی به شرح زیر است.

ردیف	نام کتاب	مولف
1	مرتع و مرتعداری مقدم	محمدرضا مقدم
2	چرای دام در مرتع و چراگاه	حسین ارزانی

 

منابع تستی آنالیز و ارزیابی مراتع

1- جزوه آنالیز و ارزیابی مراتع سنجش تکمیلی امیرکبیر، شامل جزوه نکات تکمیلی ، نکات برتر و نکته ها و روشها

 

سرفصلهای شورایعالی برنامه ریزی

 اندازه گیری و ارزیابی مراتع

 

سرفصل درس :

نظری : مقدمه ، اهمیت و هدف از ارزیابی و اندازه گیری مراتع، تاریخچه ، اندازه گیری و ارزیابی در ایران ، شایستگی مرتع ، عوامل مؤثر در شایستگی ، انواع مراتع از نظر شایستگی ، اتخاب مناطق کلید ، گونه های کلید ، مناطق مرجع و بحرانی- اندازه گیری و ارزیابی مراتع : مطالعات کمی : ترکیب ، تراکم، درصد تاج پوشش- روشهای اندازه گیری پوشش گیاهی : تخمین ، اندازه گیری ، مضاعف ، روش کوادرات ، روش خطی ، روش خطی- کوادرات ، ترانسکت خطی (روشهای اندازه گیری سطحی و فاصله ای) روشهای نقطه ای- تهیه نقشه پوشش گیاهی یک مرتع- وضعیت مرتع : تعریف ، درجات وضعیت ، روشهای تعیین وضعیت- گرایش وضعیت مرتع ، تعریف ، علائم گرایش قهقرایی در پوشش گیاهی و خاک ، روشهای تعیین گرایش مرتع - اندازه گیری تولید و ظرفیت مرتع : تعریف تولید ، روشهای تعیین تولید ، تعریف ظریف چرا ، تعریف ظرفیت حامل ، و چگونگی اندازه گیری ظرفیت ، حدبهره برداری مجاز- مطالعات کیفی : خوشخوراکی ، عوامل مؤثر بر خوشخوراکی ، روشهای اندازه گیری خوشخوراکی ، تعیین ارزش غذایی گیاهان ، تعریف بهره برداری ، روشهای تعیین میزان بهره برداری از مرتع.

 

عملی : تهیه نقشه پوشش گیاهی یک مرتع ، اندازه گیری پوشش گیاهی به روشهای مختلف ، اندازه گیری تولید و تخمین ظرفیت به روشهای مختلف ، اندازه گیری شدت بهره برداری.

 

شناسایی گیاهان مرتعی

این درس شامل شناسایی انواع گیاهان مرتعی اعم از درجه یک و خوشخوراک و درجه سه و غیر خوشخوراک می‌باشد. هدف اصلی ارائه این درس آشنایی دانشجویان مرتعداری با انواع گونه های مرتعی است که در امر دامداری، مرتعداری و حفاظت خاک مفید می‌باشد. منبع این درس بخشی از اطلس گیاهشناسی دکتر قهرمان و کتاب حکیمی میبدی می باشد.

 

منابع تستی شناسایی گیاهان مرتعی

1- جزوه شناسایی گیاهان مرتعی سنجش تکمیلی امیرکبیر، شامل جزوه نکات تکمیلی ، نکات برتر و نکته ها و روشها.

 

سرفصلهای شورایعالی برنامه ریزی

 شناسایی گیاهان مرتعی (1)

 

سرفصل درس :

نظری : شناسایی گیاهان مراتع ایران شامل گیاهان مرتعی خانواده های : 1.گندمیان اختصاصات خانواده- طبقه بندی خانواده گندمیان به دو زیر خانواده : Festucoideae (pooideae) و Panicoideae و معرفی اختصاصات آنها -اختصاصات قبیله ها- جنسها و گیاهان مهم مرتعی Festucoideae (قبیله های :

Aveneae-Pappophoreae-Chlorideae-Meliceae-Aeluropodeae-

Brachypodiae-Bromeae-Phalarideae-Festuceae0Glycerieae-

Pholarideae-Festuceae-Stipeae-Triticeae-Agrostideae

(Aristideae)

2.شبه غلات (خانواده های : Cyperaceae . Juncaceae ، اختصاصات خانواده و معرفی جنس های مهم -3-پروانه آسا –اختصاصات خانواده –اختصاصات مهم ترین جنس ها و گیاهان مرتعی (جنس های :

Coronilla-Vicia-Medicago-Lotus-Astragalus-Onobrychis-

Trigonella-Trifolium-Melilotus).

 

عملی : بازدید از مراتع- جمع آوری نمونه های گیاهان مرتعی- شناسایی گیاهان مرتعی در مراتع و هرباریوم.

 

شناسایی گیاهان مرتعی 2

 

سرفصل درس :

نظری : شناسایی گیاهان مرتعی ایران شامل گیاهان مرتعی خانواده های :

1.اسفنجیان Chenopodiaceae (اختصاصات جنسهای

Eurotia-Atriplex –kochia-Salicamia-Halocnemum-Halostachys-Suaeda-Salsola-

Seidlitia-Haloxylon-Anabasis-Noea.

 

2.علف هفت بند Polygonaceae (اختصاصات جنسهای : Atraphaxis-Calligounm-Pteropyron-Polygonum-Rumex-Rhum

 

 3. کور Capparidaceae (اختصاصات جنسهای Capparis-Cleome)

4. گل راعی Hypericaceae

5. فرفیون Euphorbiaceae

6. کلاه میرحسن ها Plurnbaginaceae

7. قیچ اطلاعات جنسهای (Zygophyllum)-Tribulus-Nitraria-Peganum

8. ورث Resedaceae

9.میخک Caryophyllaceae (اختصاصات جنسهای (Silene-Gypsophila-Acanthophyllum-Dianthus)

10. خشخاش Papaveraceae (اختصاصات جنسهای Glaucium-Hypecoum-Papaver) )

 

11. شب بو Cruciferae (اختصاصات جنسهای Mattiola-Cardaria-Alyssum-Lypidium-Fibigia-Isatis-Crambe

 

12. چتریان Umbelliferae (اختصاصات جنسهای Dorema-Apium-Ferulago-Ferula-Cachrys-Echinophora-Eryngium-Opopanex

 

13.نعناعیان Labiatae (اختصاصات جنسهای (Mentha-Thymus-Zataria-Marrabium-Stachys-Phlomis-Eremostachys-Nepeta-Zizphora-Salvia-Ajuga

 

14.کاسنی Compositae (اختصاصات جنسهای Tragopogon-Taraxacum-Launaea-Scariola-Echinops-Cousinia-Onopordon-Cirsium-Centaurea-Serratula-Gundelia-Artemisia-Achillea-Hertia

15. گل سرخیان Rosaceae (اختصاصات جنسهای (Hulthemia-Sanguisorba

 

عملی : بازدید از مراتع- جمع آوری نمونه های گیاهان مرتعی- شناسایی گیاهان مرتعی در مراتع و هرباریوم.